Bij de zogenaamde Oberesch konden sinds 1990 de meeste aanwijzingen voor het strijdgebeuren tussen de Romeinen en de Germanen ontdekt worden. In het jaar 2000 werd het park bij het museum geopend. Het park strekt zich uit over een oppervlakte van ca. 20 ha. De architectuur en het landschapsontwerp is uitgevoerd door Mike Guyer en Annette Gigon in samenwerking met het ontwerpbureau Zulauf Seippel Schweingruber, allemaal uit Zwitserland.
De hier gerealiseerde methode werd toonaangevend voor vele vervolgprojecten in binnen- en buitenland. Zo werd noch de plaats noch het voorval gereconstrueerd, maar werd er in plaats daarvan midden in het landschap aan de Kalkrieser Berg een unieke reflectieruimte opgezet.
Zo biedt het park de bezoekers een spannend decor voor een eigen beleving van de Varusslag en wordt de bezoeker aangemoedigd om op eigen wijze de omgeving te verkennen. De audioguide verrast met een bijzonder dialoog: 2000 jaar na de slag ontmoeten Varus en Arminius elkaar op de plek des onheils – dit keer zorgt een historicus voor een goede afloop.
Kinderen kunnen met het raadselspel »Der Spurensucher« de plek spelenderwijs leren kennen. Maar het park biedt meer: kleine beekjes, smalle bruggetjes, het klimbos of de themawandeltocht »Undercover« waarbij Mister Reagan Wurmsky u meeneemt naar de »onderwereld«.
Ook vinden er jaarlijks een groot aantal evenementen plaats in het park. Tot de bekendste behoren toch wel het ‘Paasfestival’, de Romeinen- en Germanendagen en het forum Kalkriese. Bovendien zorgt de natuur in het voorjaar, zomer, herfst en winter voor een hoop afwisseling.
Paviljoens
Ruimte om na te denken
In het park bevinden zich de »paviljoen van het zien«, de »paviljoen van het horen« en de »paviljoen van het vragen«.
De paviljoen van het zien vertoont geen beelden van de slag, de paviljoen van het horen laat geen geluiden uit het verleden horen, de paviljoen van het vragen geeft geen antwoorden. Op deze plekken wordt de waarneming uitgedaagd en de zintuiglijke interacties geprikkeld.Hier wordt niet de kennis, maar de verbeeldingskracht op de proef gesteld. Wat gebeurde er op deze plek? Welke geluiden schokten de omgeving? De Varusslag is verleden tijd – oorlog is er altijd nog. Waarom?
Het paviljoen van het zien
De weg van de Romeinen verloopt met gedeeltelijk beschreven bodemplaten eerst in de richting van het paviljoen van het zien. Dan corrigeert hij een beetje zijn richting voordat hij zijn verloop over het veld voortzet.
In het pavilloen is het donker, zelfs zeer donker. Alleen door een groot prisma dringt licht en het vervreemde beeld van de omgeving naar binnen. Het veld. Hoe wij het heden zien. Het is rustig, men zou bijna kunnen zeggen vredig. Geen spoor van verwoesting en dood zoals 2000 jaar geleden. Om een voorgevoel te verkrijgen, moeten wij onze mening over deze plaats bewust veranderen ...
Het paviljoen van het horen
Eerst het doffe geruis van de marcherende soldaten. Dan wordt de gelijktonige maat onderbroken. Onrust. Bevelen, roepen, schreeuwen en steunen van de verwonden.
Vandaag is daarvan gelukkig niets meer te horen. Ook de herinnering daaraan is bijna vergeten. Wat verbindt ons met de mensen die hier elkaar lange tijd geleden bevochten en leden?
De gehoorbuis vangt het klankgeruis van de 21e eeuw op en versterkt het in het oor van de toehoorder. Men kan de buis op het bos richten of in de richting van het moeras. – Hoe voelde de legionair zich toen toen hij bemerkte dat er iets niet klopte, en ingespand probeerde elk verdacht geluid waar te nemen?
Het paviljoen van het vragen
Zoals gezegd 2000 jaar is een lange tijd. Wat gaat mij eigenlijk deze schermutseling van de oude Romeinen aan?
In ons land is er sinds vele decennia’s geen oorlog meer. God zij dank! Aan de andere kant is de oorlog overal. Uiterlijk s’avonds tijdens de nieuwsberichten op de televisie. Maar zo iets zoals het hier gebeurde, gebeurt toch niet meer. Of ... ?
De »weg van de Romeinen«
Wegmarkeringen uit vergankelijk materiaal
De weg van de Romeinen voerde vermoedelijk van het oosten komend langs de berg van Kalkriese. Na de nederlaag en de plundering van het slagveld duidt na 2000 jaar alleen nog een dunne, maar duidelijk zich aftekende strooiing van kleine vondststukken op de route die de Romeinse legionairs met hun tros 9 n. Chr. insloegen.
Deze weg is nu van borden voorzien die heel duidelijk aan het verval door het roesten zijn blootgesteld. Net als de herinnering aan de veldslag en de gesneuvelden in de loop van de tijd verbleekte tot dat ze in de middeleeuwen in de vergetelheid geried.
Net zoals bij de herontdekking van de geschriften van Tacitus in de 15e eeuw het verslag over de Varusslag werd herontdekt en zo opnieuw in het bewustzijn van de mensen terecht kwam, zo duiken er in de eentonige naastelkaar liggende staalplaten af en toe borden op met korte citaten uit de antieke bronnen. De beschrijving van de gebeurtenis keert op de plek van haar ontstaan terug.
De weg van de Romeinen verliep niet recht. Hij volgde de vastgelegde natuurlijke gesteldheid die aan deze plaats heel bijzondere eisen stelt: in het zuiden de dicht beboste berg, in het noorden het onbegaanbare moeras. De keuze van de gangbare weg scheen eenvoudig ...
