Archeologische vondsten omtrent de Varusslag.
De waarheid ligt onder de grond. Met archeologische methoden komt het verleden aan het licht en wordt het tot spreken gebracht.
De zoektocht naar de plek van de Varusslag draaide 500 jaar lang in cirkeltjes. Aan de hand van de weinige romeinse schriftelijke bronnen probeerde men deze historische gebeurtenis te lokaliseren. Maar waar Heinrich Schliemann met de Ilias in de hand bij de ontdekking van Troje succesvol was, bleef het succes bij de zoektocht naar de plek van de Varusslag uit. De teksten leidden lang naar geen enkele plek – of juist naar te veel plekken.
Elk voorstel bleef slechts een vermoeden. Hierbij kan alleen de archeologie verder helpen, die aan de hand van opgravingen naar het slagveld leidt. Ook Kalkriese werd al in de 19e eeuw als mogelijk plek aangewezen door niemand minder dan de toen al gerenommeerde historicus Theodor Mommsen. Zijn stelling kon echter pas ruim 100 jaar later bevestigd worden.
Sinds 1989 wordt de regio Kalkriese systematisch archeologisch onderzocht; sinds 1998 vindt het onderzoek plaats in samenwerking met de universiteit van Osnabrück. Op 50 km² gaat het archeologisch team van Kalkriese op zoek naar sporen. Duizenden romeinse vondsten spreken hier duidelijke taal: hier zijn romeinse troepen verslagen. Veel spreekt er voor dat dit tijdens de Varusslag gebeurde.
Nu is er voor het eerst een concrete plek aan te wijzen waar over de Varusslag gesproken kan worden. De situatie is voor dit onderzoek uniek. Hoe gaan moderne archeologie en de werken van antieke schrijvers hand in hand? De archeologie verschaft inzicht in de plaatselijke gebeurtenissen, waarover de teksten juist zwijgen. Er bestaat geen nauwkeuriger onderzocht historisch slagveld. Op geen enkele andere plek worden net als hier vooral de gebeurtenissen onderzocht, die na het einde van de daadwerkelijke gevechten plaatsvonden: de plunderingen en overwinningsrituelen. Dat, wat waarschijnlijk op elk slagveld ter wereld gebeurde – en nog steeds gebeurt – kan hier gedetailleerd onder de loep worden genomen. En wij verschaffen inzichten in de uitrusting van een romeins expeditieleger, die een andere plek nauwelijks kan bieden. Hier zien we een troep op pad met hun bagage en persoonlijke bezittingen. Het meeste is al meegenomen door de plunderaars, maar toch bleef er genoeg over voor het huidige onderzoek. En elke nieuwe opgraving kan nieuwe verrassingen met zich meebrengen, zoals het in 2018 ontdekte romeinse borstharnas nadrukkelijk bewijst. Tot dan toe was er nog nooit een dergelijk borstharnas volledig compleet gevonden.
Kalkriese is tegenwoordig een nationaal en internationaal gerenommeerde onderzoekplaats. Wij werken en onderzoeken ter plaatse, in samenwerking met talrijke andere onderzoeksinstellingen. De wetenschap ontwikkelt zich continu; oude kennis moet steeds opnieuw aan de tand gevoeld worden, nieuwe methoden bieden nieuwe onderzoeksmogelijkheden. Het onderzoek in Kalkriese is in beweging – en blijft spannend.
Wij zullen hier steeds opnieuw nieuwe inzichten in ons actuele onderzoek verschaffen.
